Αντιμετώπιση Άγριας Καταιγίδας
στον Ατλαντικό
Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από το άρθρο «Αναγγελία Θυέλλης», που
δημοσιεύτηκε στα τεύχη 1 και 2 της εφημερίδας «Ο Ναυτικός της Αίγινας», Ιουλίου και Σεπτεμβρίου 1985 αντίστοιχα. Το ξανά-δημοσιεύουμε με την ευκαιρία της εικόνας πλοίου σε καταιγίδα, που μας έστειλε φίλος μας με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Η κατάσταση της θάλασσας της εικόνας, μοιάζει με της καταιγίδας, που αντιμετώπισε το πλοίο μας. Με την διαφορά ότι το δικό μας ήταν ένα μικρό bulkcarrier 7.600 τόνων d.w. με 4 αμπάρια, 8 μπίγες, κομοδέσιο στην πρύμη, ταχύτητα 13 μιλίων. Ταξίδευε άδειο προς Hampton Roads.
Ο υπογράφων εκφράζει το παράπονο και την αγανάκτηση των απόμαχων ναυτικών για την περικοπή της σύνταξης και της ιατροφαρμακευτικής τους περίθαλψης! Περίμεναν από το κομματικό κράτος στοιχειώδη σεβασμό για την προσφορά της ζωής τους!
Ο υπογράφων εκφράζει το παράπονο και την αγανάκτηση των απόμαχων ναυτικών για την περικοπή της σύνταξης και της ιατροφαρμακευτικής τους περίθαλψης! Περίμεναν από το κομματικό κράτος στοιχειώδη σεβασμό για την προσφορά της ζωής τους!
"……… Μας έμεναν ακόμη
5–6 μέρες για να φθάσουμε στον προορισμό μας, όταν πήραμε ρεπόρτο, που έδινε «Αναγγελία Θυέλλης». Έλεγε: «Storm warning…..severe and dangerous
storm 979 mbs SW of Long Island …. With cold
front extending south southwesterly up to the Cuban coast…..».…… Αυτό
σήμαινε ότι έπρεπε να περιμένουμε μεγαλύτερη φουρτούνα των 6-8 μποφόρ από ΝΝΔ - ΔΒΔ μετά το προβέντζο (αλλαγή διεύθυνση ανέμου).
Αυτή ήταν η πρώτη εντύπωση μόλις είδαμε το μετεωρολογικό δελτίο. Η εντύπωση μεταβλήθηκε σε δέος, όταν πήραμε και τον χάρτη
της νεφανάλυσης, που έδειχνε το μέγεθος και την έκταση των νεφών στην περιοχή
της καταιγίδας……
Έχοντας γεμίσει όλες τις δεξαμενές σαβούρας, δεν έμενε άλλος χώρος εκτός από το αμπάρι Νο. 4 , που θα βοηθούσε να βυθιστεί περισσότερο η προπέλα. Αυτή η επιλογή ήταν επικίνδυνη, αλλά έπρεπε να αποφασίσουμε για το μη χειρότερο. Αφού κάναμε τους υπολογισμούς βυθίσματος, ροπών ελεύθερων επιφανειών και ευστάθειας, αποφασίσαμε να σαβουρώσουμε το Νο.4 με 200 τόνους, περίπου. Μετά κι' αυτές τις προετοιμασίες, πλησιάζαμε τον "εχθρό" έτοιμοι και με τα συναισθήματα του "πολεμιστή" πριν την μάχη. Αλλά και με τον φόβο, που σου προκαλεί η γνώση και εκτίμηση του κινδύνου, Όμως, αυτή είναι η θάλασσα, η πλανεύτρα, που σε κάνει να την αγαπάς και να την μισείς συγχρόνως. Nα την σέβεσαι σαν πολύ ισχυρό αντίπαλο, που σου δίνει το πιστοποιητικό ικανότητας και αναγνώρισης..........
Η φοβερή νύχτα της καταιγίδας άρχισε με το προβέτζο από τα ΝΝΔ προς τα Δ (δηλαδή από
όστρια-Γαρμπή μέχρι πουνέντη) και την αύξηση της ταχύτητας του αέρα από 40
μέχρι και 70 κόμβους την ώρα. Με μια πορεία 280 μοιρών, τον αέρα και την
θάλασσα από την αριστερή πλευρά και με μια κλίση 7-10 μοιρών λόγω μετατόπισης
της σαβούρας του Νο. 4 αμπαριού προς τα δεξιά, το βαπόρι καρνάριζε και αρμένιζε
σαν μπρατσέρα με ολόγεμα τα πανιά. Καθώς η νύχτα προχωρούσε και η απόστασή μας από το μέτωπο της καταιγίδας μίκραινε, η δύναμη του αέρα μεγάλωνε, η βροχή έπεφτε σαν να είχαν ανοίξει οι καταρράκτες του ουρανού . Το σκοτάδι κι η αγριότητα σ' έκανε πράγματι να φοβάσαι και ν' αρχίζεις την συζήτηση εκείνη με το υποσυνείδητό σου, που σε κάνει να ζεις και να σκέπτεσαι σαν άνθρωπος και σαν ύπαρξη, που ψάχνει για καταφύγιο και αυτοσυντήρηση. Όταν προσθέσεις και την ευθύνη που έχεις για άλλους δεκαεπτά συντρόφους σου, τότε, έλα να δούμε "πόσα απίδια θα πάρει ο σάκος" .....
Όσο η ώρα περνούσε, τόσο πλησιάζαμε προς την κόλαση, που έδειξε όλη την άγρια επιθετικότητά της κάποια ώρα μετά τα μεσάνυχτα, όταν διασταυρώναμε τον άξονα του μετώπου. Η αγριότητα αυτή μεταφράζεται σε ένδειξη ανεμομέτρου 90-100 κόμβους, σε κύματα 8 μέτρων, σε βροχή, που χτυπά το βαπόρι σαν να θέλει να το τρυπήσει, σ' ένα ανακάτεμα σφυριγμάτων θάλασσας, αέρα και βροχής, που δεν θα μπορούσε ούτε ο καλύτερος μουσουργός να πετύχει σε σύνθεση, για να εκφράσει την πιο οδυνηρή απελπισία, εγκατάλειψη, οργή και μίσος της ψυχής του. Είναι η πιο δύσκολη στιγμή του ναυτοκαπετάνιου και του βαποριού, η στιγμή του προβέντζου! Τότε κρίνεται η μάχη μεταξύ θάλασσας - βαποριού και αυτού που το κυβερνά. Είναι η στιγμή που κάνει τον ναυτικό να αναλογίζεται για όσα αναφέραμε στην εισαγωγή αυτού του κειμένου και αν πράγματι αξίζει μια καλύτερη τύχη στην θάλασσα και την στεριά.........
Όσο η ώρα περνούσε, τόσο πλησιάζαμε προς την κόλαση, που έδειξε όλη την άγρια επιθετικότητά της κάποια ώρα μετά τα μεσάνυχτα, όταν διασταυρώναμε τον άξονα του μετώπου. Η αγριότητα αυτή μεταφράζεται σε ένδειξη ανεμομέτρου 90-100 κόμβους, σε κύματα 8 μέτρων, σε βροχή, που χτυπά το βαπόρι σαν να θέλει να το τρυπήσει, σ' ένα ανακάτεμα σφυριγμάτων θάλασσας, αέρα και βροχής, που δεν θα μπορούσε ούτε ο καλύτερος μουσουργός να πετύχει σε σύνθεση, για να εκφράσει την πιο οδυνηρή απελπισία, εγκατάλειψη, οργή και μίσος της ψυχής του. Είναι η πιο δύσκολη στιγμή του ναυτοκαπετάνιου και του βαποριού, η στιγμή του προβέντζου! Τότε κρίνεται η μάχη μεταξύ θάλασσας - βαποριού και αυτού που το κυβερνά. Είναι η στιγμή που κάνει τον ναυτικό να αναλογίζεται για όσα αναφέραμε στην εισαγωγή αυτού του κειμένου και αν πράγματι αξίζει μια καλύτερη τύχη στην θάλασσα και την στεριά.........
Το ξημέρωμα μας βρήκε στην άλλη πλευρά του μετώπου και το φως της ημέρας μας αποκάλυψε την μεγαλοπρέπεια της "συναυλίας", που ακούγαμε την νύχτα. Τώρα την βλέπαμε κιόλας. Η αγριότητα έγινε τρομερή. Η θάλασσα, χωρίς υπερβολές, ξεπερνούσε, ενίοτε, τα 10 μέτρα. Το ανεμόμετρο κολλούσε στους 100 κόμβους. Είμαστε, σε κατάσταση επαγρύπνησης, όλο το το πλήρωμα. Η μηχανή αγκομαχούσε στην μεγαλύτερη της ιπποδύναμη, που μπορούσε να δώσει με ασφάλεια. Η θύελλα ήλθε αυτοπροσώπως να μας αναγγείλει την γενική της επίθεση. Από την πλευρά μας, άρχισε η τακτική αντιμετώπισής της, η μονομαχία! Κάναμε χειρισμούς, για να σπάσουμε το "τείχος" του μετώπου της, όχι για να απομακρυνθούμε από το κέντρο της. Αυτό ήταν μακριά, στο Long Island, κοντά στην Νέα Υόρκη. Το μέτωπό της, όμως, εκτεινόταν μέχρι την Κούβα με την ίδια αγριότητα. Είμαστε υποχρεωμένοι να το διαπεράσουμε!!! Δεν υπήρχε άλλη επιλογή !
 |
Conteinership μέσα σε άγρια καταιγίδα |
Και το περάσαμε με συνθήκες, που δίνεις πράγματι εξετάσεις στον αντίπαλό σου, την θάλασσα, στο βαπόρι που κυβερνάς και στο πλήρωμα, που εξαρτάται, ειδικά τότε, από σένα! Είναι οι συνθήκες εκείνες, που ενώνουν ολόψυχα τους ναυτικούς και όλους μαζί με το βαπόρι. Τότε είναι που αισθάνονται ότι ζουν πραγματικά, ότι είναι ζωντανοί, γιατί τα δίνουν όλα, για να κερδίσουν την μάχη! Είναι οι στιγμές, που βλέπεις το βαπόρι και το θαυμάζεις, που σε βγάζει ασπροπρόσωπο και σε κρατάει να μην γίνεις έρμαιο της μανίας της θάλασσας και του αέρα. Το βλέπεις να ορθώνει την πλώρη του με μια γωνία προς το κύμα 45 μοιρών, περίπου, από αριστερά, με όλη την ιπποδύναμη της μηχανής και το τιμόνι όλο αριστερά, να σηκώνεται σαν το άλογο που ορθώνεται στα πισινά του πόδια και στέκεται "σούζα" σ' έναν κίνδυνο που βλέπει ξαφνικά μπροστά του. Αυτήν ακριβώς την στιγμή προσπαθείς να συνδυάσεις το έργο που αποδίδει όλη η διαθέσιμη ιπποδύναμη της μηχανής με την γωνία του τιμονιού ενάντια στην δύναμη του αέρα και της θάλασσας. Η συνισταμένη σου δίνει μια προχώρηση κάτι πάρα πάνω από μηδενική προς μια πορεία πραγματική, περίπου, 320 μοίρες, προσπαθώντας να "τιθασεύσεις" την πυξίδα κοντά στις 280 μοίρες. Ήταν συνδυασμός "τραβέρσου" και "ξυλάρμενου" με την μηχανή "πρόσω ολοταχώς" και την βοήθεια του τιμονιού.
Σ' αυτές τις καταστάσεις δεν μπορείς να μην θαυμάσεις την υπευθυνότητα κάθε μέλους της μικρής κοινωνίας του βαποριού. Ο καθένας στο πόστο του προσπαθεί να φέρει σε πέρας την αποστολή του. Δεν σηκώνουν λάθη εδώ. Κάθε λάθος μπορεί να είναι μοιραίο και να στοιχίσει την ζωή των συντρόφων σου. Εδώ οι εντολές πρέπει να είναι ακριβείς και κοφτές, ώστε να είναι άμεσα κατανοητές και εκτελεστέες. Βλέπεις τον τιμονιέρη να είναι αφοσιωμένος με ευλάβεια και αυτοσυγκέντρωση στο τιμόνι του. Να παίζει το μάτι του από την θάλασσα στον μπούσουλα, τον οποίο προσπαθεί να τον "ηρεμήσει", αποφεύγοντας έτσι τις επικίνδυνες παρατιμονιές. Το αυτί του, τεντωμένο, για να αρπάξει κάθε εντολή του καπετάνιου και να την εκτελέσει άμεσα και αποτελεσματικά.
Βλέπεις τον Α΄ Μηχανικό, που μόλις βγήκε από το Μηχανοστάσιο, να σου αναφέρει με την ματιά του, ότι όλα πάνε καλά κάτω και ανακουφίζεσαι. Παίρνεις καινούργιες δυνάμεις, για να συνεχίσεις τον αγώνα, για να κατακτήσεις το "τρόπαιο της νίκης". Να βγάλεις άξια "το μεροκάματο του τρόμου". Ο Μαρκόνης, μόλις πήρε το δελτίο του καιρού, που δεν είναι ακόμη καθησυχαστικό. Το τείχος, για το οποίο μιλήσαμε πάρα πάνω, σκεπάζει σαν χάρος όλον τον Ατλαντικό ωκεανό. Το παρήγορο είναι ότι κινείται ανατολικά - βορειοανατολικά με κάποια ταχύτητα, μικρή μεν, αλλά οπωσδήποτε αρκετή, για να σε κάνει να ελπίζεις ότι προχωράς προς την βελτίωση. Ο λοστρόμος με τον σκάπουλο και το πλήρωμα της κουβέρτας είναι σε ετοιμότητα κι αυτοί, για να τρέξουν σε ό,τιδήποτε υποχωρήσει, ενδεχομένως, στην μανία της καταιγίδας.
Μια κουβέντα, όμως, είναι να λες σε "ετοιμότητα να τρέξει¨. Σ' αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να έχεις προετοιμαστεί έτσι, ώστε να μην χρειαστεί να τρέξει κανένας. Γιατί αν βρεθείς σ' αυτή την δύσκολη στιγμή πρέπει να ρισκάρεις πολλά πράγματα. Είναι το αδύνατο σημείο που γυρεύει να σου βρει ο αντίπαλος, η θάλασσα, για να σε περιγελάσει...... Όλο το πλήρωμα, από τον καπετάνιο μέχρι το τζόβενο και τον παραμάγειρα δίνουν συντονισμένα την μάχη τους, ο καθένας από το πόστο, που είναι ταγμένος. Βλέπεις μια συντονισμένη κοινωνία να μάχεται για ένα κοινό σκοπό, να περάσει το βαπόρι με ασφάλεια τον κίνδυνο.
Είχε περάσει πια το μεσημέρι, όταν η "μάχη" ελεγχόταν και με το τιμόνι στο αυτόματο. Ο αέρας άρχισε να πέφτει στα όρια της κλίμακας Μποφόρ, δηλαδή 60-65 κόμβους την ώρα με τον ανάλογο κυματισμό στα 6 -10 μέτρα. Προχωρούσαμε "ποδιστά", σε όποια πορεία βόλευε το βαπόρι, προκειμένου να μην υποφέρει. Το απόγευμα ο αέρας έπεσε αισθητά και το βράδυ επανήλθαμε στην κανονική μας πορεία με όλο και αυξανόμενη ταχύτητα. Η κατάσταση άμεσης ετοιμότητα έληξε, οι βάρδιες γίνονταν κανονικά, αυτοί που ήσαν ελεύθεροι πήγαν για ύπνο και........ "όποιος πνίγηκε το μετάνοιωσε", όπως λένε στην ναυτική λαογραφία.
Υπάρχουν στιγμές στον ωκεανό, μετά από μια καταιγίδα, που συμβαίνουν περίεργα φαινόμενα της φύσης, όπως αυτό που είδαμε το επόμενο πρωινό: Ο ήλιος μόλις είχε ξεπροβάλει από τον ορίζοντα, τα σύννεφα ήταν σκορπισμένα στον ουρανό κατά την δύση, πάνω στην πορεία μας. Έπεφταν μπόρες περαστικές, όταν ξαφνικά άρχισε να αναδύεται από την θάλασσα, πάνω στην πορεία μας, ένα μεγάλο Ουράνιο τόξο, με όλη την μεγαλοπρέπεια που του έδιναν τα χρώματά του. Η ανάδυση συνεχιζόταν μέχρι που το τόξο έγινε κύκλος, του οποίου το κάτω μέρος της περιφέρειάς του εφαπτόταν στον ορίζοντα. Έμεινε έτσι, μέχρι που το βαπόρι πέρασε από μέσα! Πρώτη φορά σ' όλη την καριέρα μου στην θάλασσα, έβλεπα την φύση να δείχνει αυτό το φαινόμενο και συμβολικά το πήραμε σαν "φωτοστέφανο - τρόπαιο" του βαποριού μας που βγήκε νικηφόρο από αυτή την άγρια και πολύ επικίνδυνη καταιγίδα...... "
Σ' αυτές τις καταστάσεις δεν μπορείς να μην θαυμάσεις την υπευθυνότητα κάθε μέλους της μικρής κοινωνίας του βαποριού. Ο καθένας στο πόστο του προσπαθεί να φέρει σε πέρας την αποστολή του. Δεν σηκώνουν λάθη εδώ. Κάθε λάθος μπορεί να είναι μοιραίο και να στοιχίσει την ζωή των συντρόφων σου. Εδώ οι εντολές πρέπει να είναι ακριβείς και κοφτές, ώστε να είναι άμεσα κατανοητές και εκτελεστέες. Βλέπεις τον τιμονιέρη να είναι αφοσιωμένος με ευλάβεια και αυτοσυγκέντρωση στο τιμόνι του. Να παίζει το μάτι του από την θάλασσα στον μπούσουλα, τον οποίο προσπαθεί να τον "ηρεμήσει", αποφεύγοντας έτσι τις επικίνδυνες παρατιμονιές. Το αυτί του, τεντωμένο, για να αρπάξει κάθε εντολή του καπετάνιου και να την εκτελέσει άμεσα και αποτελεσματικά.
Βλέπεις τον Α΄ Μηχανικό, που μόλις βγήκε από το Μηχανοστάσιο, να σου αναφέρει με την ματιά του, ότι όλα πάνε καλά κάτω και ανακουφίζεσαι. Παίρνεις καινούργιες δυνάμεις, για να συνεχίσεις τον αγώνα, για να κατακτήσεις το "τρόπαιο της νίκης". Να βγάλεις άξια "το μεροκάματο του τρόμου". Ο Μαρκόνης, μόλις πήρε το δελτίο του καιρού, που δεν είναι ακόμη καθησυχαστικό. Το τείχος, για το οποίο μιλήσαμε πάρα πάνω, σκεπάζει σαν χάρος όλον τον Ατλαντικό ωκεανό. Το παρήγορο είναι ότι κινείται ανατολικά - βορειοανατολικά με κάποια ταχύτητα, μικρή μεν, αλλά οπωσδήποτε αρκετή, για να σε κάνει να ελπίζεις ότι προχωράς προς την βελτίωση. Ο λοστρόμος με τον σκάπουλο και το πλήρωμα της κουβέρτας είναι σε ετοιμότητα κι αυτοί, για να τρέξουν σε ό,τιδήποτε υποχωρήσει, ενδεχομένως, στην μανία της καταιγίδας.
Μια κουβέντα, όμως, είναι να λες σε "ετοιμότητα να τρέξει¨. Σ' αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να έχεις προετοιμαστεί έτσι, ώστε να μην χρειαστεί να τρέξει κανένας. Γιατί αν βρεθείς σ' αυτή την δύσκολη στιγμή πρέπει να ρισκάρεις πολλά πράγματα. Είναι το αδύνατο σημείο που γυρεύει να σου βρει ο αντίπαλος, η θάλασσα, για να σε περιγελάσει...... Όλο το πλήρωμα, από τον καπετάνιο μέχρι το τζόβενο και τον παραμάγειρα δίνουν συντονισμένα την μάχη τους, ο καθένας από το πόστο, που είναι ταγμένος. Βλέπεις μια συντονισμένη κοινωνία να μάχεται για ένα κοινό σκοπό, να περάσει το βαπόρι με ασφάλεια τον κίνδυνο.
Είχε περάσει πια το μεσημέρι, όταν η "μάχη" ελεγχόταν και με το τιμόνι στο αυτόματο. Ο αέρας άρχισε να πέφτει στα όρια της κλίμακας Μποφόρ, δηλαδή 60-65 κόμβους την ώρα με τον ανάλογο κυματισμό στα 6 -10 μέτρα. Προχωρούσαμε "ποδιστά", σε όποια πορεία βόλευε το βαπόρι, προκειμένου να μην υποφέρει. Το απόγευμα ο αέρας έπεσε αισθητά και το βράδυ επανήλθαμε στην κανονική μας πορεία με όλο και αυξανόμενη ταχύτητα. Η κατάσταση άμεσης ετοιμότητα έληξε, οι βάρδιες γίνονταν κανονικά, αυτοί που ήσαν ελεύθεροι πήγαν για ύπνο και........ "όποιος πνίγηκε το μετάνοιωσε", όπως λένε στην ναυτική λαογραφία.
Υπάρχουν στιγμές στον ωκεανό, μετά από μια καταιγίδα, που συμβαίνουν περίεργα φαινόμενα της φύσης, όπως αυτό που είδαμε το επόμενο πρωινό: Ο ήλιος μόλις είχε ξεπροβάλει από τον ορίζοντα, τα σύννεφα ήταν σκορπισμένα στον ουρανό κατά την δύση, πάνω στην πορεία μας. Έπεφταν μπόρες περαστικές, όταν ξαφνικά άρχισε να αναδύεται από την θάλασσα, πάνω στην πορεία μας, ένα μεγάλο Ουράνιο τόξο, με όλη την μεγαλοπρέπεια που του έδιναν τα χρώματά του. Η ανάδυση συνεχιζόταν μέχρι που το τόξο έγινε κύκλος, του οποίου το κάτω μέρος της περιφέρειάς του εφαπτόταν στον ορίζοντα. Έμεινε έτσι, μέχρι που το βαπόρι πέρασε από μέσα! Πρώτη φορά σ' όλη την καριέρα μου στην θάλασσα, έβλεπα την φύση να δείχνει αυτό το φαινόμενο και συμβολικά το πήραμε σαν "φωτοστέφανο - τρόπαιο" του βαποριού μας που βγήκε νικηφόρο από αυτή την άγρια και πολύ επικίνδυνη καταιγίδα...... "
Λένε για τους ναυτικούς, που διάλεξαν το επάγγελμά τους ενσυνείδητα, ότι μοιάζουν με τις γυναίκες που, ενώ υποφέρουν τα πάνδεινα, όταν γεννούν, εντούτοις εξακολουθούν να κάνουν παιδιά!
Φίλιππος Χατζηπέρης
Πλοίαρχος Ε.Ν.,έφεδρος
